Ebü’l-Hasen Nuaymî

Ebü’l-Hasen Nuaymî hazretleri, Bağdad’da yetişen kelâm ve hadîs âlimlerindendir. 423 (m. 1032) senesi Zilka’de ayında vefât etti. Vefatına yakın bir dersinde ilim hakkında buyurdu ki:

İlmin başka şeylere üstünlüğü, iki şey sebebiyledir. Birincisi, ilmin bizzat kendisi tatlı ve lezzetlidir, ikincisi ve en önemlisi de; ilim, insanı âhiret saadetine götürür ve Allahü teâlâya yaklaştırır. İnsanlar için en önemli ve en kıymetli şey, âhirette ebedî saadete kavuşabilmektir. En faziletli şey ise, âhirette ebedî saadete ulaştıran şeydir. İlim, insanı âhirette saadete ulaştırdığı için, en hayırlı amel olmaktadır. Allahü teâlâ, bilmeyenin, bilenden sormasını emretti. Âlime de, câhile güzel bir şekilde cevap vermesini emretti ve şöyle buyurdu: “İsteyeni de azarlama” (Duhâ-10). Resûl-i ekrem bir hadîs-i şerîfte; “Allahü teâlâ kıyâmet günü, bildiği hâlde sustuğu için, âlime azâb eder. Câhile de, câhil olduğu hâlde sorarak cehlini gidermediği, sorup öğrenmediği için azâb eder” buyuruyor. Ebû Zer’in rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte, Peygamber efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem); “İlim meclisine gelmek, bin rek’at nafile namaz kılmaktan, bin hastayı ziyâret etmekten, bin cenâzede bulunmaktan daha hayırlıdır” buyurunca, Eshâb-ı Kirâm “Yâ Resûlallah! Kur’ân-ı kerîm okumaktan da mı daha hayırlıdır?” diye sordular. Bunun üzerine Resûl-i ekrem; “Kur’ân-ı kerîm, ancak ilim ile fayda verir” buyurdu.

Feth-el-Mûsulî: “Hasta bir kimse, yemekten, içmekten ve ilâçtan menedildiği zaman ölür, değil mi?” diye sorunca, yanındakiler “Evet” dediler. Bunun üzerine o şöyle dedi: “Kalb, üç gün ilim ve hikmetten alıkonulunca ölür.”

Kalbin gıdası ilim ve hikmet iledir. Kalb bunlarla canlı kalır, ilimden nasîbini almayan kalb hasta olur. Fakat insan bunun farkına varamaz. Çünkü, o dünyâyı sevdiği ve onunla meşgûl olduğu için, ilimden nasîbini almayı düşünecek fırsatı bile bulamaz. Nitekim, harb zamanında fazla heyecan, korku ve endişeden dolayı, yaranın acısı duyulamaz. İnsanlar, ölüm gelince her şeyi anlayacaklar, pişman olacaklar. Fakat bu pişmanlık fayda vermeyecektir. İnsanlar uykudadırlar, öldükleri zaman uyanırlar. Ebüdderdâ (radıyallahü anh): “Ya âlim ol, ya talebe, yahut dinleyici ol! Bunların hâricinde olma Yoksa helak olursun” buyurmuştur.