Kahraman Maraşlı Evliya Efendi

Birinci Dünya Savaşından mağlup çıkan Osmanlı devleti, Mondros Andlaşmasından sonra işgal edilmeye başlandı. Bu işgal güçlerinden Fransızlar Maraş’a girmişlerdi. Bunu fırsat bilen Ermeniler silahlandılar. 31 Ekim 1919 Cuma günü sabah olur olmaz, şehirdeki Ermenilerden taşkınlık hareketleri görüldü...
Fransızlardan güç alan Ermeniler, şehre dağılarak önlerine gelen Türklere hakaret ediyorlar, Türk Milletinin örf, âdet, gelenek ve görenekleri ile dinine dil uzatıyorlardı...

İş iyice çığırından çıkmıştı!
Çeşitli mahallelerde yer yer olaylar patlak vermeye başladı. Fransız askerleri de bu duruma seyirci kalıyorlardı. Sataşma, dövme, yaralama gibi taşkınlıklar yetmiyormuş gibi, Ermeniler ve Fransızlar artık sarkıntılık etmeye de başlamışlardı. İş iyice çığırından çıkınca Maraşlılar âdeta kükrediler!
Fransızlar ve Ermenilerin bu taşkın hareketleri, Türklerin azim ve iradelerini artırmış, Türkler için artık tahammülü mümkün olmayan bir yere gelinmişti. Eli silah tutan herkes teşkilatlanarak düşmana karşı mücadele hareketine başladılar. Bu kahramanlardan biri de Evliya Efendi idi.
Evliya Efendi’nin emrindeki güçler ile diğer milisler bundan sonraki günlerde İslahiye ve Antep’ten Maraş’a gönderilen Fransız takviye kuvvetleri durdurularak şehre girmelerini engellediler.
30 Ocak Cuma günü hakim bir noktada bulunan ve etrafını ateş altında tutan Tekke Kilisesi’ndeki Ermeniler, Evliya Efendi’nin adamları tarafından etkisiz hale getirildiler. Bu tarihden itibaren savaş şiddetini daha da artırmaya başladı. O gün Fransızlar çarşıyı ateşe verdiler. Mevlevîhaneyi, Üdürgücü Camii’ni ve Belediye Dairesini yaktılar. Şehir yangın alanına döndü.

Ermeniler kurşun yağdırdılar...
4 Şubat 1920 Çarşamba günü Evliya Efendi, bütün kuvvetleriyle Taşhan’a yüklenmişti. Burada sıkıştırılan düşman kuvvetleri beyaz bayrak açıp teslim olacaklarını belirterek Evliya Efendi’yi kapıya istediler. Evliya Efendi kapıya yaklaşır yaklaşmaz bu askerler arasında bulunan Ermeniler, derhal ateşe başlayarak o mübareği şehit ettiler.
Evliya Efendi şehid düşerken son sözleri şunlar oldu:
“Yâ Rabbi! Bu memleketi kâfir zulmü altında bırakma!..”
Nitekim, şehâdetinden bir hafta sonra, 12 Şubat 1920’de şehir düşmandan temizlenmiştir...