Vehbi Tülek - Web Sitesi

Behâeddîn Cümmeyzî hazretleri hadîs, fıkıh ve kırâat âlimlerindendir. 559 (m. 1164)’de Mısır’da doğup, 649 (m. 1252)’de aynı yerde vefât etti. Talebelerine şöyle nasihat etti:

Hocaya saygı göstermek, ilme saygı göstermektir. Hazreti Ali (radıyallahü anh) şöyle buyurmuştur: “Hoca hakkını, her Müslüman üzerine, korunması çok lüzumlu olan en büyük bir hak olarak gördüm.” Üstünlüğü yüzünden, öğrettiği her harfe karşılık, hocaya bin dirhem para hediye edilse azdır. Yani hoca hakkı ödenemez. Çünkü kişiye, dînî konularda muhtaç olduğu her harfi öğreten kişi, dînen onun babası sayılır. Talebe, hocasının karşısında şunlara dikkat etmelidir:

1. Hocasının önünde yürümemelidir. 2. Hocasının yerine, makamına oturmamalıdır. 3. İzin almadan hocasının yanında konuşmamalıdır. 4. Hocasına müsait zamanlarda soru sormalıdır. 5. Derse vaktinde gelmelidir. 6. Hocanın, Allahü teâlâya isyana sebep olmayan emirlerini yerine getirmelidir. Şöyle anlatılır:

İmâm-ı Şems-ül-eimme el-Hulvânî bir gün Buhârâ dışına çıkmıştı. Başına gelen bir hastalık yüzünden, bir köyde günlerce kalmak zorunda kaldı. Bu esnada bütün talebeleri kendisini ziyârete geldiler ve geçmiş olsun dileklerinde bulundular. Fakat talebelerinden Kâdı Ebû Bekr ez-Zencî, ziyâretine gitmedi. Daha sonra kendisi ile karşılaştığında, el-Hulvânî ona neden ziyâretine gelmediğinin sebebini sorunca, o da; “Annemin hizmeti ile meşgul idim” dedi. Bunun üzerine el-Hulvânî ona; “Sen çok yaşarsın, ama ders okutma zevkine kavuşamazsın” dedi. Gerçekten de hocasının dediği gibi olmuş, Kâdı Ebû Bekr ez-Zencî, hayatının büyük bir kısmını köylerde geçirmiş ve ders okutma zevkine kavuşmamıştır...

Hocasını gücendiren talebe, öğrendiği bilgilerin bereketinden mahrum olur ve bu ilimden çok az faydalanır. İlim öğrenirken şu hususlara dikkat edilecektir:

1. Dersi saygı ile dinlemelidir, ilim öğrenen bir talebe, bir konuyu hocasından bin defa dinlemiş olsa, yine o konuyu hocası anlatsa saygı ile dinlemelidir. 2. Talebe, hocasına sormadan kendi başına bir ilim dalı seçmemelidir. Zîrâ hoca, öğrencisinin kabiliyetine göre hangi ilmi öğrenmesi gerektiğini daha iyi bilir. 3. Talebe dînî yönden kötü sayılan davranışlardan sakınmalıdır. 4. Talebe, kötü ahlâklar içinde bilhassa kibirli olmaktan yani kendini büyük görmekten sakınmalıdır.

Hoca hakkı ödenemez!