Vehbi Tülek - Web Sitesi

Şemseddîn İsfehânî hazretleri Kelâm, usûl ve Şafiî mezhebi fıkıh âlimidir. 616 (m. 1219)’da İran’da İsfehan’da doğdu. 688 (m. 1289)’da Kâhire’de vefât etti. “El-Akîdet-ül-İsfehâniyye” isimli kitabında şöyle yazmaktadır:

Mükellef olan, yani âkıl ve bâliğ olan, kadın, erkek her Müslümanın, Allahü teâlânın sıfat-ı zatiyyesini ve sıfat-ı sübûtiyyesini, doğru bilmesi ve inanması lâzımdır. Herkese ilk farz olan şey budur. Bilmemek özür olmaz, günah olur. Allahü teâlânın "Sıfat-ı zâtiyye"si altıdır. Bunlar: Vücûd, Kıdem, Bekâ, Vahdâniyyet, Muhâlefet-ü lil-havâdis ve Kıyâm-ü bi-nefsihî'dir...

Vücûd, kendiliğinden var olmak demektir. Kıdem, varlığının öncesi, başlangıcı olmamaktır. Bekâ, varlığı sonsuz olmaktır, hiç yok olmamaktır. Vahdâniyyet, hiçbir bakımdan şerîki, nazîri, benzeri olmamaktır. Muhâlefet-ü lil-havâdis, hiçbir şeyinde, hiçbir mahlûka, hiçbir bakımdan benzemez demektir. Kıyâm-ü bi-nefsihî, varlığı kendindendir, hep var olması için, hiçbir şeye muhtaç değildir, demektir.

Bu altı sıfatın hiçbiri, mahlûkların hiçbirinde yoktur. Bunların, mahlûklara hiçbir sûrette teallukları, bağlantıları da yoktur. Bazı âlimler, Vahdâniyyet ve Muhâlefet-ü lil-havâdisin aynı olduklarını söyleyerek, (sıfat-ı zâtiyye beştir) demişlerdir.

Allahü teâlâdan başka olan her şeye, (Mâ-sivâ) veya (Âlem) denir. Âlemlerin hepsi yok idi. Hepsini Allahü teâlâ yarattı. Âlemlerin hepsi, mümkindir ve hâdistir. Yani yok iken var olabilir ve var iken yok olabilirler ve yok iken var olmuşlardır. (Allahü teâlâ var idi. Hiçbir şey yok idi) hadis-i şerifi, bunu bildirmektedir. Vücûd, var olmak demektir.

Üç türlü vücûd vardır: Birincisi (Vâcib-ül-vücûd)dür. Yani varlığı lâzım olan vücûddür. Hep vardır. Önceleri ve sonsuz sonraları hiç yok olamaz. Yalnız Allahü teâlâ vâcib-ül-vücûddür. İkincisi, (Mümteni'-ul-vücûd)dür. Yâni var olamaz. Hep yok olması lâzımdır. Şerîk-i bârî böyledir. Yâni Allahü teâlâya ortak, Allahü teâlâ gibi ikinci bir tanrı var olamaz. Üçüncüsü, (Mümkün-ül-vücûd)dür. Yâni var da olabilir, yok da olabilir. Bütün âlemler, mahlûklar hep böyledir. (Vücûd) kelimesinin tersi (Adem) kelimesidir. Adem, yokluk demektir. Âlemler, yâni her şey, var olmadan önce 'adem'de idi. Yâni yok idiler...

Allah'ın sıfatlarını doğru bilmelidir