Bu sayfayı yazdır
Kanuni Sultan Süleyman Han’ın 1543’de fethettiği Estergon Kalesi, 1595’de tekrar Avusturyalıların eline geçmişti. Sultan I. Ahmed Han, tahta çıkışının ilk yıllarında, Osmanlı Devletinin ileri karakolu olan bu çok önemli kalenin tekrar fethi için, Sadrazam Lala Mehmed Paşa’yı vazifelendirdi. 21 Mayıs 1605’de Davut Paşa sahrasından hareket eden Ordu-yu Hümayun, 29 Ağustos günü kaleyi kuşattı. Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem Lala Mehmed Paşa, bir harp divanı topladı.İlk sözü kendisi aldı:-Padişah Efendimizin Emr-i Hümayununu unutmayalım. “Ya Estergon’a girersiniz, ya Cennete” buyurmuşlardı. İmdi, tedbir ne ola?Buraları iyi tanıyan, Bosna Beylerbeyi Hüsrev Paşa:-Devletlû Vezirim...dedi, bu kal’ayı düşürmek için yardım yollarını kesmek gerektir. Bunun için etrafındaki kal’aların fethi şarttır.
Sinan Paşa sordu:-Ciğerdelen ve Tepedelen’den gayrı etrafta kal’a mevcut mudur?Bektaş Paşa cevapladı:-Vişgrad derler, inatçı bir burç dahi vardır.Hüsrev Paşa gene söz aldı:-Onlarla bir hesabımız olupdur. İzin verin, onları biz halledelim...Serdar başını salladı:-Münasib...Başka tedbir dileyen?Yeniçeri Ağası Yusuf Ağa söz istedi:-Asıl muradımız Estergon ise...Ola ki muhasara uzayabile!.. Bu yüzden sonuna dek, güllesiz ve dahi barutsuz kalmamak gerek.Divandakiler “evet” mânâsında başlarını salladılar.Lala Mehmed Paşanın akrabası ve yaveri İbrahim Peçevi Efendi söz istedi. O sırada 31 yaşında bulunan, istikbalin büyük tarihçisi şunları söyledi:-Duyduğumuz kadarıyla bizim Budin’de barut ve dahi gülle ziyadesiyle mevcuttur. Ol canipten tedarik mümkün değil midir?Serdar, biliyorum dercesine gözlerini yumdu. Sonra sırf bu sefer niyetiyle İstanbul’ dan çıkan Ayasofya Vaizi Nureddin Efendiye döndü:-Hocam!..Acep bizlere bir tebşiratta bulunmazlar mı?Yetmişlik Mücahid cevap verdi:-“Allah kuluna kafidir”.Sizler O’nun yolunda oldukça karşınızda kim durabile!..Lala Mehmed Paşa, Divanı kapatmadan:-Cümleniz berhüdar olasınız... Gayri söz bitti. Meydan, er meydanıdır. Gün, Allah’a kul, Resulüne ümmet, Padişahımıza hizmet günüdür...dediSonra ecdadın ruhlarına el-Fatiha çekip, okudular......................................................................................Estergon’u Fransız asıllı bir Kont savunuyordu. Bu harpte Avusturya hesabına çarpışan Dampier Kontu çok meşhur bir askerdi.Ordu-yu Hümayun yaklaşırken, kaledeki bütün Macar askerlerini dışarı çıkardı. Çünkü, 4 yıl önceki Kanije kuşatmasını hatırladı. O gün Macar askerleri, Osmanlı ordusuna tek kurşun atmamışlardı. Böyle davranmayı akıllıca bulmuşlardı. Macarların kumandanı ise, Lala Mehmed Paşa ile konuşmak istedi:-Kal’ayı niçin terkettiniz General, ümidiniz mi tükendi?-Ümit, Osmanlı adaletindedir, Devletlû Vezir...-Estergon’da ne kadar asker kalmıştır?-On bine varmaz, Büyük Vezir.-Kontun maneviyatı nasıldır?-Sadece etraftaki kalelerden alacağı yardıma güvenmektedir.Gerekli malumatı alan Serdar, son bir sual sordu:-Memleketinize mi gideceksiniz, yoksa başka bir orduda parayla mı dövüşmek istersiniz?-Bizler de askeriz koca Vezirimiz. Şayet izin verirseniz, bu defa dünyanın en büyük ordusuna katılmak niyetindeyiz. Hiçbir ücret de istemiyoruz!Lala Mehmed Paşa gülerek cevap verdi:-Düşmanlarımızın düşmanı, dostumuzdur.Ordu-yu Hümayuna böylece, Macar asilzadeleri de katıldılar.Serdar, Estergon kalesi etrafındaki 3 düşman kalesine 3 Beylerbeyi gönderdi. Yardım yollaması mümkün Ciğerdelen, Tepedelen ve Vişgrad kaleleri tesirsiz kılınacaktı.E çabuk hareket eden Bosna Beylerbeyi oldu. Gazi Hüsrev Paşa sözünü tuttu ve 8 Eylül’de Vişgrad kalesini zaptetti. Bektaş Paşa da Tepedelen’in işini 19 Eylül günü bitirdi. Bu iki kalenin düşmesiyle Estergon’daki askerlerin moralleri çok bozuldu. Fakat Dampier inatçıydı ve hâlâ Ciğerdelen yardımını bekliyordu.İşte bu sırada Budin’den gelen askeri malzeme kervanı göründü. Büyük mandaların çektiği 25 muhasara topu, arabaların üstündeki 30.000 adet gülle ve 10.000 fıçı barut, düşman askerlerinin gözlerini faltaşı gibi açtı. Gerçekten tek ümitleri Ciğerdelen’de kalmıştı. Ama ertesi sabah bütün Türk topları birden patlamaya başladı. Kale duvarlarında büyük gedikler açılıyordu. 29 Eylül gecesi fedailer, Estergon’un Su Kulesini ele geçirdiler. Böylece kale, biraz daha zor duruma düştü. Bütün Gaziler, Lala Paşa’nın “Son Hücum” emrini bekliyorlardı. Padişahlarının fermanı gibi, “Ya Estergon’a, Ya Cennete” girecekleri anı yaşayabilmek için sabırsızlanıyorlardı. Serdar ise bekliyordu. Her saniye sanki bir asır gibiydi. Fakat Lala Paşa’nın beklediği ey fazla gecikmedi. O gün ikindiye doğru bir ulak, Veziriazamın otağına doğru hızla at sürdü. Bu herkesin tanıdığı Koca Osman Çavuştu:-Ciğerdelen düştü!...-Ciğerdelen bizim oldu!...-Ciğerdelen kafirlerden temizlendi!...diye bağıra bağıra müjdeyi getiriyordu.Serdar:-Elhamdülillahi Rabbil Âlemin..diyerek secdeye kapandı. Sonra:-Hücuuum!..emrini vermek üzere otağından fırladı. O anda gördükleri şaşırtıcıydı. Ama Lala Paşa şaşırmadı. Çünkü bunu bekliyordu. Esteron’dan çıkan beyaz bayraklı askerler geliyor du. Hücum emrini biraz erteledi. Beyaz bayraklılar Kont Dampier’in teslim olacağını arzettiler. Ancak teslim şartlarını konuşmak üzere Osmanlılardan bir temsilci istiyorlardı. Bu görev de İbrahim Peçevi Efendiye verildi. Biraz sonra beyaz bayraklılarla birlikte Estergon’a gitti.Osmanlı temsilcisini ayakta karşılayan mağrur Dampier, endişeli görünüyordu. İlk suali:-Acaba Lala Paşamız bize merhamet edecek mi? Oldu. Bu suali tercümanı vasıtasıyla sormuştu. İbrahim Peçevi Efendi, kendi diliyle cevap verdi:-Koca Vezirimiz merhamet göstermeseydi, şu anda hayatta olmanız imkansızdı!-Böyle hareketi Padişahınız mı emrettiler?-Hayır Kont cenapları! Padişah efendimiz yeryüzünün en büyük hükümdarıdır. Bütün Müslümanların halifesidir. Hazinede şu anda 50.000.000 düka altını mevcuttur ki, bu meblağı sizin krallarınız XIV. Louis ve II. Phillip hayal dahi edemezler. Koca Vezirim ki, O büyük Sultanın tam güven ve yetkisini taşımaktadır. Lala Mehmed Paşamız, harpte ve sulhte tek başına hüküm sahibidir. -Öyle midir?-Hem o kadar değil ki, değil ki sizinle, kralınızla dahi ceng-ü cidale veya sulha karar verebilir.-Sizin yetkileriniz bu kadar geniş midir elçi hazretleri?-Hayır!..biz sadece sizin şartlarınızı öğrenmekle görevliyiz. Serdar-ı Ekrem ne derse o olur.Kontun yanında Fransız, Alman,Avusturyalı ve Papalık temsilcileri bulunuyordu. Hepsi de yüksek rütbeliydiler. İbrahim Efendi müzakereyi kısa kesmek istiyordu. Bu yüzden dedi ki:-Serdarımız sabırlı Gazilerimiz sabırsızdır...Sizin teklifinizi bekler dururlar.Kont, etrafındaki süslü temsilcilere baktı ve:-Vire ile kaleyi teslim ederiz. Tek şartımız, canlarımızın bağışlanmasıdır...dedi. Osmanlı temsilcisi güldü:-Bu zaten muharebe icaplarındandır. Savaşmadan kaleyi teslim edenler, bu sayede canlarını kurtarmış olurlar. Kont Dampier, bu ağır hakareti anlamazlığa geldi ve:-Hâlâ yardım alabiliriz. Ama kan dökülmesini istemiyoruz. O yüzden Vire ile teslim olacağız...gibi laflarla vaziyeti kurtarmak istedi. Bu cevaba Peçevi daha da güldü:-Hangi yardım Kont efendi, Tepedelen (Saint Thomas), Ciğerdelen (Parkany) ve Vişgrad (Wisswgrad) kaleleri düştü. Budin Beylerbeyimizin yolladığı topları ve malzemeleri gözünüzle gördünüz. Değil yardım, güvercin uçsa avlıyoruz.-Gene de kurtulabiliriz.-Sadece Allah’ın izniyle Lala Paşam kurtarabilir.Kont söylediklerine pişman olmuştu:-Sen bizim kusurumuza bakma... Koca Vezirimize haber ver ki, ne zaman dilersed Estergon onundur. Tek isteğim, yiğit savaşçılarımın canı kurtulsun. -Diyeceğiniz bittiyse, yiğit savaşçılarınızın (!) canları için gayrı Serdar’ın yanına varmam gerektir.Kont Dampier ve bütün subaylar, selam durarak Osmanlı temsilcisini uğurladılar.Muharebe esnasında Serdarlar, aynen Padişahın yetkilerini kullanırlar. Sonra da sadece Padişaha hesap verirlerdi. Lala Mehmed Paşa, hem Serdar-ı Ekrem, hem de Vezir-i Azam idi. Ayrıca Sultan I. Ahmed Han’dan tam yetki ve emir almıştı. 13 yıldır devam eden bu Avusturya-Osmanlı savaşını sona erdirmekle görevliydi. Çünkü Devlet-i Aliyye’nin doğu da önemli işleri vardı. Estergon’un vire ile teslimi bu yüzden kabul edildi. Böylece 10 yıl süren kafir işgali son buldu: 3 Ekim 1605Türk Akıncılarının kartal kalesi Estergon düşmandan temizlendi. 4.000 kadar haçlı askeri önlerine bakarak savuştular. Yalnız bazı Fransız birlikleri, Osmanlı saflarına katılmak istediler. Lala Paşa, Macarlarınki gibi onların da bu isteklerini kabul etti. Başpiskopos’un oturduğu en büyük kilise cami haline getirildi ve Ayasofya Vaizi Nureddin Efendi ilk Cuma namazını burada kıldırdı.
Toplam Görüntülenme: 2970
Yayın tarihi: Salı, 06 Nisan 2004