2 - ŞANLI "YANYA" MÜDAFAASI VE ŞEHİD CAVİT PAŞA

Tarihimizdeki en büyük felaketlerden biri de Balkan savaşıdır. Balkanlarda Osmanlı devleti aleyhine kurulan ittifakı haber almasına rağmen, iktidardaki İttihad ve Terakki hükûmeti, Trakya’daki birlikleri, orduda yeni bir teşkilatlanma bahanesiyle terhis etmiş, sadece subay kadrosu kalmıştı. Bunu fırsat bilen Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ 8 Eylül 1912’de Osmanlı devletinin Balkanlarda son kalan topraklarına saldırdılar. Devlet alelacele seferberlik ilan etti ise de hızlı davranan Bulgar ordusu bir ay içinde Lüleburgaz’a kadar ilerledi. Edirne kahramanca direniyordu. Şükrü Paşa her türlü zorluğa rağmen Bulgarlara şehri teslim etmedi.

Batı cephesinde ise, Yunanlılar Selanik’i kolayca ele geçirmişler, daha sonra Yanya’yı kuşatmışlardı. Diğer taraftan şehirdeki bazı Arnavutlar isyan çıkardılar. Yanya’daki birliklerin kumandanı Esat Paşa ve müstahkem mevki kumandanı Vehib Bey’in gayretleri ile bu tehlike bertaraf edildi.

Bu günlerde, cephenin en ileri ucunda Cavit Paşa kumandasındaki 21. tümen, Kumanova’da, kendilerinden birkaç kat daha kalabalık Sırp, Karadağ ve Arnavut birlikleriyle girdiği muharebeyi kaybetmişti. Cavit Paşa faza zayiat vermemek için, emrindeki üç bin kişilik kuvvetle Yanya’ya çekildi. Gözünü budaktan sakınmaz cesur ve kahraman bir asker olan Cavit Paşa’nın, büyük fedakarlılarla yaptığı bu ric’at, Esat Paşa’yı son derece memnun etti. Çünkü Yanya, bu takviye kuvvetlerle Yunan kuvvetlerine uzun zaman direnebilirdi.

21. Tümen kumandanı Cavit Paşa, çok yorgun olmasına rağmen, doğruca Kolordu kumandanı Esat Paşa’nın karargahına gitti. Üstü başı perişandı. Günlerce uyku uyumamıştı. Esat Paşa eskiden beri tanıdığı bu kahraman subayı sevinçle karşıladı.

-Geçmiş olsun kardeşim, büyük ızdırap çektiniz. Ne yapalım, talih-i harp bu. Çok yorgun olduğun gözlerinden belli, âdeta ihtiyarlamışsın. İstersen bu ece istirahat et, yarın görüşelim.

Cavit Paşa kumandanının sözünü kesti:

-Yok paşam. Konuşmaya ihtiyacım var. Doğru söylüyorsun bu felaket beni on yaş ihtiyarlattı. Sen beni iyi tanırsın, 313 Yunan harbinde beraber bulunduk. Allah’ını seversen söyle, düşman önünden kaçacak asker miydim ben?

Esat Paşa, arkadaşını  teessürünü anlamıştı. Onu teskin etmek için:

-Üzülme kardeşim, seni herkes tanır. İnşaallah burada beraber çalışırız, dedi.

Cavit Paşa odanın içinde asabi adımlarla dolaşıyor ve kendisini şu sözlerle savunuyordu:

-İhanete uğradık Esat Paşa ihanete... Arnavutlar bizi bırakıp dağıldılar. Bir an kendimi ric’at edenlerin arasında buldum. Üç bin Anadolu evladını toparlayabildim. Garp ordusu ile irtibatımız kesildi, her taraftan kuşatıldık. Mühimmat tedariki zorlaştı. Emrimdeki Anadolu evlatlarını bile bile tehlikeye atamazdım paşam. Ben vazifemi yaptım.

Cavit Paşa yıkılır gibi sandalyeye oturdu. Başını elerinin arasına aldı:

-Keşke ölseydim de bu günleri görmeseydim. Yarın benim adımı da kaçakların arasında sayacaklar. Bana yazık olmaz mı? Halbuki ben düşmana teslim olmadım. Belki faydam dokunur diye askerimle buraya geldim.

Cavit Paşa ağlıyordu. Esat Paşa elini arkadaşının omzuna koydu:

-Üzülme Cavit, herkes seni tanır, dedi.

Yunan kuvvetlerinin Yanya’ya baskısı gittikçe artıyordu. Fakat ağır kayıplar vermesine rağmen bir adım ilerleyemiyordu. Binbaşı Ali Fuat Bey, (Daha sonraki yıllarda Ali Fuat Cebesoy olarak tanınacaktır) Bijan köyünde bir Yunan birliğini geri püskürtmüş ve köyü geri almıştı. Cavit Paşa’nın karargaha geldiği gece kurmay heyeti, bir felaket haberini aldılar. Yanya’nın başlıca kilit noktalarından birisi olan Manalusa tepesi, Yunan kuvvetlerinin eline geçmişti. Âni tedbirler alınmazsa, şehri boşaltmak gerekecekti. Çünkü buradan bütün şehri bombardıman edebilirlerdi.

Esat Paşa, istişare etmek için Cavit Paşa’ya vaziyeti anlattı.

-Eğer bu tepe geri alınmazsa Yanya’daki kıt’aların vaziyeti çok tehlikeli bir hal alacaktır. Seninle beraber gelen kuvvetler çok yorgundur. Fakat burasını da geri almak lazım, ne dersin?

Cavit Paşa tereddütsüz:

-Çok iyi olur, ben hazırım

Cevabını verdi ve birliklerini taarruza hazır hale getirmek için biraz zaman isteyerek Esat Paşa’nın yanından ayrıldı. Fakat iki saat sonra geri geldi.

-Her şey hazır paşam. Üç tabur yarın şafakla beraber taarruza geçebilecek durumdadır. Müsaade ederseniz bu taburlara bizzat ben kumanda etmek istiyorum, dedi.

Esat Paşa hayretler içinde kalmıştı:

-Ne yapıyorsun Cavit? Koca bir tümen kumandanı, alaydan küçük bir birliğe nasıl kumanda eder? Sonra, kazandığı kolay bir muvaffakiyetten dolayı maneviyatı yükselmiş bir düşmana karşı pervasızca atılmak çok tehlikelidir.

Fakat Cavit Paşa ısrar ediyordu:

-Ben düşman kurşunundan korkacak adam değilim. Ben, silah arkadaşlarıma, herkese ve  kılıca karşı borçluyum. Bozgunun lekesini silmek için bir şeyler yapmak mecburiyetinde yim. Paşam, şehid olursam, yerimi derhal Albay Hüsnü bey alacaktır. O da benimle geliyor. Şimdi senden bir ricam var. Harp bu, belki geri dönemem. Eğer ir gün benden bahsetmek lazım gelirse, Cavit vatan için ölmekten çekinmemiştir, de!

Şafakla beraber üç tabur Manalusa tepesine taarruza geçtiler. Daha önceden bu tepeyi savunurken, Yunan kuvvetleri tarafından mağlup edilen ve ric’at etmekte olan az bir kuvvet de, Yanya müstahkem mevkii kurmay başkanı Yüzbaşı Emin Bey tarafından durduruldu ve onlar da taarruz eden birliklere katıldılar.

Cavit Paşa askerin önünde vuruyor, onları bir an önce tepeye ulaştırmak için çalışıyordu. Anadolu’nun yiğit askerleri müthiş bir cesaretle atılırken, Cavit Paşa’nın kumanda eden sesi işitiliyordu:

-Topçular, ateş! Nişangah sekiz yüz!..

Akşama doğru vaziyet lehimize dönmeye başladı. Fakat tam bu sırada Cavit Paşa, birliklerden biraz ayrıldığı ileri hatta, kalbine isabet eden bir şarapnelle şehid oldu.

Albay Hüsnü bey, kırık bir top arabasının üzerine sıçrayarak kumandayı eline aldı ve seslendi:

-Her üç tabur! Benim kumandamdasınız!

Mehmetçikler, çok sevdikleri Cavit Paşa’nın şehadetinden az sonra, ne pahasına olursa olsun onun emrini yerine yerine getirmek azmiyle, şiddetli bir taarruz daha yaptılar ve Manalusa tepesi üzerindeki kalabalık Yunan birliklerini püskürterek, Türk bayrağını tepeye diktiler.

Toplam Görüntülenme: 3394

Yayın tarihi: Cuma, 02 Ocak 2004

Bunları okudunuz mu?